Det Norske Teatret er 100 år

 2. januar for 100 år sidan opna Det Norske Teatret dørene for første gong. I dag er vi attende der det skjedde, i Kristiansand, for å markere vårt første møte med publikum. Det Norske Teatret var ein arena for det Noreg som tok form etter unionsoppløyinga. Med Hulda og Arne Garborg i spissen blei teatret ei viktig røyst i debatten om norsk sjølvforståing, norsk språk og kultur. Dei som snakka annleis enn dei gjorde i dei borgarlege salongane og i Nationaltheatret skulle òg bli høyrde og sette. Og sette og høyrde er vi blitt. På 100 år har Det Norske Teatret vakse både i storleik og kvalitativ styrke til det i dag er eit leiande nordisk teater. Men same kor store vi blir er vi ein minoritetsarena. Og ein arena for det nye, der òg vår nye landsmenn blir synlege. Det er ei oppgåve vi vil utvikle. Vi vil framleis vere med å forme det nye Noreg!

I jubileumsåret har vi heile 30 ulike produksjonar, i tillegg til fleire spennande jubileumsmarkeringar. Vi feirar i alle format. Frå den store og mektige Bibelen på Hovudscenen til den skjøre og poetiske Vesaas-framsyninga på Scene 3. Vi feirar i innland og utland. Vi samarbeider med Riksteatret slik at heile landet får glede av vår segnombruste Bikubesong, og vi markerer vår viktige Beckett-historie med ein helt ny Godot, også til glede for heile landet. Vi skapar nytt teater for ungdom saman med nederlandske Toneelmakerij Amsterdam, som publikum både i Nederland og Tyskland vil kunne gle seg over i tillegg til publikum på vår Scene 3. Vi får urpremiere med Maria Parrs fantastiske historie om Tonje Glimmerdal, og vi slepper endeleg til den burleske og leikne musikalen Shockheaded Peter. Vårt viktige utdanningsprosjekt, Det multinorske, vil ha sine første offentlege visingar, og Olaug Nilssen er tilbake med ei viktig forteljing om å vera annleis. Og mykje, mykje meir… Det er viktig med høg aktivitet på eit teater. Det skapar puls, og det skapar liv. I 2013 vil Det Norske Teatret leve enda meir!   Den 6. oktober 2013 blir den store festdagen. Da stengjer vi gatene utanfor teatret og fyller dei med teater, musikk, mat og drikke. Inne i teaterhuset, og i den gamle teatersalen til BUL i Rosenkrantz’ gate, blir det framsyningar, kostymesal, utstillingar m.m. Alt saman gratis for publikum. Ein folkeleg og storslått fest for alle som er glade i Det Norske Teatret. Hald av datoen!  

Trass i at teatret på mange måtar står sterkare enn nokon gong er det viktig at vi ikkje trur at kampen er over. I dag ser vi at det blir argumentert tungt frå ulike kantar om at Det Norskeeatret må slutte å spele store kjende musikalar eller underhaldningsteater, fordi dette skal gjere det vanskeleg å drive privatteater i hovudstaden. Skulle dette synet få gjennomslag ville konsekvensen vere at det ikkje vil finnast eit breitt og folkeleg teaterrepertoar på nynorsk. Det er svært alvorleg. Vi treng derfor framleis støtte frå våre venner over heile landet. Snakk med politikarar, med venner, og aller viktigast: Kom i teatret! Bli med og slåst for retten vår til å tilby eit rikt og samansett repertoar på nynorsk også i framtida. Kampen er ikkje over!

Erik Ulfsby
teatersjef

Fakta: L/L Det Norske Teatret vart skipa 22. november 1912 av private luteigarar og er i dag det einaste av dei større teatra i Noreg som er i privat eige (Ungdomslag og mållag rundt om i Noreg eig mange av aksjane). Hulda og Arne Garborg var pådrivarar for å grunnleggje teatret, og Arne Garborg heldt i 1898 eit viktig foredrag som argumenterte for at det var nødvendig med eit eige landsmålsteater. Teatret skulle verte ein reiskap for å utvikle ein felles talemålsnormal for landsmålet, argumenterte Garborg. Det skulle samstundes vere eit utstillingsvindauge for nynorsken midt i hovudstaden. (kjelde: www.alkunne.no)